COVID-19. In februari begon het te rommelen. Een griepvirus. Ons kantoor in Breda maakte zich op voor carnaval. Vluchten werden geschrapt. Noord-Brabant keihard geraakt. Jongeren blijken ziek te kunnen worden. Drie jaar van economische vooruitgang verdween in 7 dagen. 80.000+ aanvragen voor de n.o.w.-regeling. Miljoenen mensen wereldwijd verstoken van familie, vrienden en werk.
Deze crisis doet mij denken aan vergelijkbare situaties die ik heb meegemaakt:
9/11: Ik was net naar Utrecht verhuisd. Op mijn stage zag ik de tweede toren instorten. Niemand wist zeker of we door moesten werken of naar huis moesten gaan. Ik herinner me dat ik dacht: “dit gaat de hele wereld veranderen”. En dat gebeurde ook, maar totaal anders dan ik toen kon vermoeden.
2008: Ik had net mijn eerste bedrijf opgezet. De zaken gingen goed en ik was hard op zoek naar extra personeel. Toen vielen de financiële instellingen om. Op dat moment had ik niets te verliezen en de recessie werd mijn enige realiteit voor een werkend leven. Een harde maar goede leerschool.
Bij iedere crisis blijkt het allermoeilijkste om onze eigen reacties in te schatten. Reageer ik te overdreven door twee pakken rijst extra mee te nemen of onderschat ik de situatie door überhaupt naar de supermarkt te gaan? Moeten we bij Merkle allemaal direct thuiswerken of laten we sommige klant-sessies wel doorgaan?
Het is onmogelijk om direct de juiste keuzes te maken. Zonder te overdrijven of het probleem te onderschatten. Omdat we deze crisis simpelweg nog niet eerder zijn tegengekomen. We missen de data, informatie en inzichten om de toekomst accuraat in te schatten. Dit kwartaal al je geld en middelen inzetten of wachten met het risico dat de schade later onherstelbaar blijkt?
Snel strategische keuzes maken
Dit is de tijd dat we allemaal scherpe keuzes maken. Jongeren die elkaar toch opzoeken op de trapveldjes, merken die hun communicatie geheel uitzetten, restaurants die gaan bezorgen. Ook ik maak scherpe keuzes. Iets angstiger, meer berekend dan de vorige crisis. Omdat ik nu 40+ ben. Omdat ik nu wel kinderen heb met opa en oma’s.
Toch is het belangrijk om strategisch te blijven denken. Kalm en snel de situatie in kaart brengen. En dan direct overgaan tot handelen. Niets doen is geen optie. De grootste vijand van direct handelen blijkt angst. Angst om het verkeerd aan te pakken. Angst die leidt naar teveel details, perfectionisme en uiteindelijk tot stilstand.
Het perspectief van defensie
Gisteren interviewde ik een expert van Defensie. Militairen zijn getraind om te bemiddelen tussen uiteenlopende verwachtingen, waaronder ook hun eigen belangen. Ze balanceren voortdurend tussen dat wat goed is voor defensie, maar ook wat samenwerkingspartners van hen nodig hebben. Zo bedwingen ze niet alleen snel de crisis, maar bevorderen zie ook civiel-militaire samenwerking. Inzichten die hoop bieden.
Ikzelf hanteer drie basisregels voor crisisbeheersing.
Crisistijd is geen tijd voor corporate regels. Een crisis vraagt ook om een ander type leiderschap, sneller, empathischer, directiever. Maar een crisis biedt ook kansen voor verandering. Tijd voor een nieuw punt aan de horizon. Blijf aanmoedigen, luisteren en deel het perspectief.
Samen blijven doorzetten
Voorbeeld: In 2014 crashte een Virgin Galactic-testvlucht. Een van de piloten raakte gewond, de ander kwam om. De crash was een enorme tegenslag voor het team van de Virgin Group en het commerciële ruimtetoerisme wereldwijd. Virgin begon vrijwel direct met het delen van hun bezorgdheid naar de directe betrokkenen en deelde veel details van de ramp met het grote publiek. Sir Richard Branson vloog stante pede naar de plaats van het ongeluk. Hij tweette talloze keren updates en persoonlijke opmerkingen.
Virgin en Sir Richard Branson dwaalde nooit af van hun oorspronkelijke missie. Ze bleven hun strategie volgen. Hun boodschap bleef consistent: “Ruimtereizen is moeilijk – maar de moeite waard. We zullen doorzetten en samen verder gaan.”
Het einde van de verre vriend (voor nu dan)
Dit is niet de eerste crisis die ik beleef. Dit is wel de eerste crisis waarbij mijn persoonlijk handelen een grote en direct invloed heeft op ons allemaal. Dus daarom wil ik je adviseren: steek snel je handen uit de mouwen. Maar sta ook even stil bij, hoe je later zal terug kijken op deze tijd? Ga je uit van de feiten? Heb je begrip voor de onzekerheid van anderen? Welke inzichten heb je verzameld? Bleef je je vasthouden aan je scenario’s? Geef je anderen hoop?
‘Social distancing’ heeft een enorme schutting tussen mensen opgetrokken. Gelukkig hebben we genoeg technologische middelen om over afstand samen te werken. Nu is het aan jou en mij om in de komende maanden ons gedrag te veranderen van een verre vriend, naar dat van een goede buur. Samen werken we ons door de crisis heen.
A je to
en K.B.O. (Keep Buggering On)
Joffrey Hoijer
PS. (a je to is een Tsjechische uitspraak vrij vertaald in het Nederlands in: ‘dat is dat’, of ‘voor elkaar’)
Dit stuk is geschreven op persoonlijke titel.